Read more: http://www.bloggergifs.com/2013/12/abrir-enlaces-externos-en-otra-pestana.html#ixzz2qsNiSmUb Fuente: http://www.bloggergifs.com/ Follow us: @alore67 on Twitter

domingo, 29 de dezembro de 2013

Actuación no Certame de Vilancicos de Abegondo


II CERTAME DE VILANCICOS

Centro Cultural "O Salón", Mabegondo
Sábado, 28 de decembro

Corais participantes

Coro Municipal da Terceira Idade de Abegondo
Coral de Coirós
Coral Lugar da Lúa, Lubre
CP Santa María de Cambre
CP de Betanzos
Coral de Sigrás (ausente)
Coro Parroquial de San Tirso


CARTAZ DO CERTAME


CRÓNICA DA XORNADA

Tarde chuvosa de inverno. Cando sempre parece que comezou a escurecer. Combinamos no campo da feira para nos distribuir nos carros particulares. A viaxe de Cambre para Mabegondo é curta e conhecida. Ao chegarmos fumos céleres ao Centro Cultural "O Salón", cedido há tempo pola parroquia ao Concello, segundo nos informou o crego do lugar. Percebíase que o deixaran aquecendo desde a noite anterior, segundo nos informaron tamén os organizadores. Ao entrarmos, as mesas onde estaban dispostos os petiscos convidaban a ficarmos lá...

Recén chegados, ainda cos abrigos postos. A zona de petiscos e parte do público congregado.

Axinha fou enchendo a platea da sala. Un público variegado e animoso. Pronto nos informaron da ausencia do coro viciño de Sigrás. A enfermidade de varios dos seus membros fixo imposíbel a sua participación. Desta vez non houbo tempo para ensaios. Aguardamos a que chegase a xente e os outros participantes.

Vista do público

Abriron a velada o Coro Municipal da Terceira Idade de Abegondo que actuou coa Coral de Coirós. As súas interpretacións foron muito aplaudidas polo público presente. Ao finalizaren, un membro da Coral de Coirós entregou un ramo de flores á súa directora. De seguido actuou a Coral "Lugar de Lúa", de Lubre, parroquia do vicño concello de Bergondo.

O crego de Mabegondo e a organizadora apresentando o Coro Municipal da Terceira Idade
de Abegondo e a Coral de Coirós - Coral Luar de Lua, de Lubre

Nós interpretaremos os nosos tres temas previstos, "Duerme el Niño Jesús" (Hawai), "Por los caminitos de Jerusalén" (tonada pampeana, Arxentina) e "Arre borriquita" (anónimo), que contou coa participación dos asistentes. 

   
Catro momentos da nosa participación no Certame
 
  
A organización foi algo irregular, ainda que sobradamente compensado polo entusiasmo dos apresentadores, o crego do lugar, don Fernando, e Carmiña, organizadora e tamén animadora do grupo infantil, para o que compuxo algún tema. Don Fernando, na súa alocución inicial, encareceu a importancia deste tipo de actos, nos que a xenerosidade sobarda a limitación de recursos, para as xentes do rural que queren transmitir o seu traballo na cultura do país.
  
 
A apresentadora e organizadora do Certame - A solista da Coral de Betanzos - A directora do Coro Municipal

Actuou despois a Coral de Betanzos, dirigida por don Manuel López Castro, compañeiro de sacerdocio de don Fernando. A sua tradicional mestría levantou os aplausos do público que, espoleado polo crego de Mabegondo, solicitou mais un vilancico... Por último, fechou a velada o Coro Parroquial de San Tirso, onde destaca sobremaneira a presenza dos cativos, que sorprenderon os asistentes pola sua maturidade, disciplina e saber facer, concluindo o acto cun sopro de frescor.


Concluido o acto, ficamos os membros da corais e algún membro atrasado do público para dar conta dos saborosos petiscos com que nos agasallaron. Axiña prendeu a parolada animada entre os coralistas, mentres don Fernando ia de lá para cá procurando a satisfacción dos presentes e as crianzas perambulan entre as mesas. O viño e o día sinalado facilitaron as brincadeiras e piadas. Desta guisa concluiu mais unha xornada da nosa Coral.


sábado, 28 de dezembro de 2013

Entrevista ao compañeiro José Mallo Pardo




José Mallo Pardo, "Pepe", é a alegría da Coral, o capitán das esmorgas, o primeiro en comezar as farras, e o último en acabalas... e non só pola sua natural xovialidade, senón tamén porque se sabe de corrillo todo o repertorio de música coral e cantos de taberna da Galiza.

*******


Onde decorreu a túa infancia?

En Cambre, onde nacín.

A que te dedicaches na túa vida laboral?

Traballei na construción
Interpretando "Los soldados de Kazán" (terceiro da esquerda) e Marina (xusto no meio)
Abaixo, na igrexa paroquial de Melide (decembro de 2012)

Sempre moraches en Cambre?

Con altas e baixas. Pasei boas tempadas na Cruña e en Venezuela.

En que actividades sociais participas alén do Coro?

Ningunha.


ORIXE DOS APELIDOS
Cartografía dos Apelidos de Galicia - Instituto da Lingua Galega - USC


    Distribución de "Mallo"               Distribución de "Pardo"

"Mallo" e "Pardo" son dous apelidos galegos. "Mallo" ven do latín malleu=Millo, un instrumento agrícola de dúas pezas con que se mallan os cereais (Estraviz - Dicionario de dicionarios). Está relacionado con Malleiro, Mallou, Mallón (Apelidos da Galiza). "Pardo", o coñecido apelido galego (há unha póla judia, seica), provén do latín pardus=Leopardo, pola cor escura dese felino (Estraviz - Dicionario de dicionarios). Está documentado como nome proprio xa desde fins do século IX. Muitos "Pardo" de sona há e houbo na Galiza. O mais principal deles foi o Mariscal Pedro Pardo de Cela, infaustamente decapitado por orde dos Reis Católicos en 1483, durante a chamada "Castración y doma del Reino de Galicia".


Que te motivou para entrares na Coral?

A amabilidade e entusiasmo con que me convidaron a participar.

O que pensa a túa familia da túa implicación no Coro?

Veno moi ben.

Tiñas algún tipo de experiencia musical?

Non. Experiencia musical non tiña.

Con Pedro (con chapeu) e Teresa, en Cecebre.

Que é do que mais gostas das actividades que desenvolvedes?

O compañerismo e bon humor.

Cres que as actividades da Coral receben suficiente recoñecimento e apoio institucionais?

Moi pouco. Creo que igual que todas no Concello.



Acima, cantando zarzuela
en Cecebro (agosto 2012)

No meio e abaixo, na ceia posterior
ao concerto de Natal
en Melide (decembro 2012)

Abaixo, na ceia de Natal en Cambre
(decembro 2013)



quinta-feira, 26 de dezembro de 2013

Próxima actuación no Encontro de Vilancicos de Abegondo



Tres anos despois voltamos para o vicinho concelho da "matança" para participarmos na VII edición do Encontro de Corais e Vilancicos de Abegondo. Será este sábado 28 de decembro, supomos que no Local Social de Mabegondo, ainda que neste momento non dispomos desa información, como tamén non das corais participantes. Se se mantén a tónica dos últimos anos, seremos unha meia ducia de agrupacións musicais da comarca as que acompañemos ás duas corais do concello.


INFORMACIÓN NA IMPRENSA
La Opinión de A Coruña, Sábado 28 de decembro


A información tirada da imprensa local confirma e precisa o que dicíamos antonte. Participaremos sete corais, as duas locais, Coro Municipal da Terceira Idade de Abegondo e Coral Parroquial de San Tirso, mais catro da comarca, "Coral de Lubre Luar da Lúa, Coral Polifónica de Betanzos, Coral de Coirós e Coral de Sigrás, e nós. Mas parece que mudou o nome o ano pasado e o encontro se chama agora "Certame de Vilancicos"... Nós interpretaremos "Duerme  el Niño Jesús" (Hawai), "Por los caminitos de Jerusalén" (tonada pampeana, Arxentina) e "Arre borriquita" (anónimo).

ETIMOLOXÍA DOS TOPÓNIMOS PRINCIPAIS DA COMARCA
Betanzos - Abegondo - Magegondo - Meangos - Cullergondo - Cines - Bergondo - Guísamo - Lubre

Para compensar a falta de información incluimos as pasaxes en que Higino Martins analisa a (hipotética) etimoloxía dalguns importantes topónimos da comarca, a maioria deles auténticos hápax.

Fonte: Higino Martins Esteves, As Tribos Calaicas. Proto-história da Galiza à luz dos dados linguísticos (Edições da Galiza, 2008). Edição em PDF

*****

Vimos Betanços vir do céltico *WEÞANTION “substantium, que está debaixo”. O velho topónimo na verdade é da beira esquerda, terra dos *BRÍGANTES ou *BRIGANTĒNOI, que se verá depois. Quanto a este, chegue ora dizer que “está mais abaixo” de Avegondo, Mavegondo e Culhergondo. [...]

10. Perdeu-se de todo a mitologia céltica?

Deixei fora Avegondo e Bergondo, porque aí vigem juntas certamente umas pegadas que muito tempo me alucinaram, sem poder acreditar o que percebia. No caminho que desce do Meijão (Mesom) do Vento para Betanços, vemos um lugar de nome bem enigmático, Avegondo, cujo étimo darei sem mais por fazer parte de uma estrutura que se explica só: célt. *AD-WEGÓNITON “para embaixo da Batalha ou Matança”. Eis a prep. AD, próxima da latina; a prep. e pref. WE “sub”, variante hispana de WO (ie. *upo); e GONITON, deverbal de GONI- “abater, ferir; combater, matar”, bem documentado na Galiza, da raiz *gwhen- “bater; combater”[nota 82], cf. germ. *gunþiō “batalha”, gr. φόνος “matança; homicídio”, lat. ()fendō, (of)fendō. No gaél. há guin (*GONI) “ferida, abatimento” subst. e nome verbal de gonim “eu firo, abato”.

Seguindo quatro quilómetros chega-se a Mavegondo, de *MA-WEGÓNITON. Em gaélico ma é conjunção condicional. As condicionais usam vir de advérbios de afirmação (ou confundir-se na origem): lat. sei-ce > sīc, sei > , gr. εἰ (< *sei). O valor afirmativo que se supõe na língua antiga, vemo-lo na partícula enclítica sânscrita -sma ou -smā “certamente”, e talvez no -met do lat. egomet. Logo *MA-WEGÓNITON era “justamente embaixo da Batalha”.

Situados no lugar justo, cumpre mirar arredor. Dos pontos cardeais julgavam-se “abaixo” tanto o Norte, etimologicamente “inferior; infernal”, quanto o Oeste, onde o sol desce. Eram “arriba” o Sul meridiano e o Leste do sol a levantar-se. Perpendicular à mão direita, a sueste, é Culhergondo, de *KUKLEUROGÓNITON “a Batalha famosa (= “que tem sido ouvida”)”. Entre Mavegondo e Culhergondo vemos Meangos (*mediānicōs), reforçando estrutura. A raia do concelho de Avegondo faz um rodeio ectoplasmático para abranger Culhergondo, que, aliás, ficaria fora. Isso comprova a persistência tradicional do limite velho. Além dele, está o lugar de Cins, que é o híbrido *cinīs, ablativo-locativo latino do célt. *KINĀ “a deste lado” (a respeito de Culhergondo).

Continuando o caminho desde Mavegondo, ao cabo está Betanços, que vimos significar “substantium; que está (mais) abaixo”; é agora que vemos do quê. Temos uma estrutura coerente que tenta guardar a memória de uma Batalha de singular importância. Antes de esculcar o sentido destes vestígios, deitemos uma olhada noutro caso similar, em zona próxima, com o que talvez se articule.

A par da autopista do Atlântico, no concelho de Bergondo, uns seis quilómetros ao oeste de Betanços está Guísamo. Não há voz românica autóctone de tal sílaba inicial; germânica não é, e a desinência é de superlativo céltico. Donde virá Gui-? Pois de *GONI-, com queda do N, metafonia do I no O e elisão do ditongo a surgir. Assim se chega a um *GONÍSAMON. O que significa? “Batalhíssima, Matancíssima”, ou, melhor, “a Batalha mais grande”. Pôr desinências de adjetivo aos substantivos não é estranho; dá-se amiúde na busca expressiva.

Além de Guísamo, seguindo ao norte, chegamos a Bergondo, de *WERGÓNITON “além da Batalha”, de WER “sobre” como lat. super- em supertamaricos. É uma outra estrutura.

Na comarca houve memória de duas batalhas, “a mais grande” e “a de larga fama”. De que se trata tudo isto? Chega ler um manual qualquer de mitologia céltica para ver que os gaélicos falavam em duas batalhas míticas, a primeira e a segunda Batalhas de Mag Tuired (inglês Moytirra). Discutiu-se muito se foram uma, depois dobrada, ou uma histórica e a outra mítica; e houve ainda mais opiniões. Crê-se agora serem as duas míticas. Na primeira, Cét-cath Maige Tuired, os deuses recém-vindos à Irlanda conquistam-na. É derradeira fase do mito da criação ou, melhor, de começo do mundo (não concebiam a criação ex nihilo). Era a batalha dos deuses contra os gigantes do caos.

Na segunda das batalhas, Cath Dédenach Maige Tuired ou Cath Tánaiste Maige Tuired, trata-se da dos deuses da primeira e segunda funções contra os da terceira, que acaba em armistício e convivência, e logo um paralelo céltico da batalha dos nórdicos Asir e Vanir. Não é preciso abundar; leia-se a obra de Dumézil (aqui acautelamos contra as opiniões mitológicas de T. F. O’Rahilly, aliás genial historiador).

Disse-se que a localização irlandesa das batalhas na geografia real fora efeito tardio da evemerização. Ora bem, desde os documentos mais velhos, só tarde alterados, os irlandeses punham as duas na freguesia de Kilmactranny, pelo lago Arrow, condado de Sligo. Convido a debruçar-se no mapa da Irlanda. Espanta a semelhança do sítio com o da estrutura que vimos de descobrir. O seio marinho entre Connacht e Ulster parece-se com o das rias da Corunha, Betanços, Ares e Ferrol, ambos os dous virados para o noroeste. O testemunho calaico, insubornável na velha língua que o suporta, dirime a questão mitológica e situa no tempo pancéltico o mito das duas batalhas e o uso de localizá-las. Uso que, aliás, se dá por toda a parte: Estige, Averno, etc.

A leitura do caso não acaba. Ele põe a perspetiva do que vem do sul para Betanços ou Corunha, o que envolve a boa parte dos calaicos ártabros. Se fosse estrutura somente dos brígantes, viria do centro, da Brigantium. Se fosse de brigantes distantes peregrinando ao centro, viria do oeste. Na hipótese de ser reflexo trazido por irlandeses numa época moderna (incompatível com os dados da toponímia), seria uma estrutura estática, como na tradição gaélica (mas na Escócia, conquistada por irlandeses, não a vejo refletida). Logo a perspetiva do sul confirma ser património do conjunto dos ártabros. Esta estrutura calaica, mais complexa do que a gaélica (que põe as duas batalhas no mesmo lugar), tem o aspecto da autoctonia e mesmo de ser mais velha que a insular. Pode significar o empréstimo do sul ao norte? Não sigamos numa matéria que só a Irlanda parece interessar.

Qual o equivalente gaélico de *GONÍSAMON, “a matancíssima, mais grande”? A primeira, a criacional, que acabou na rota total dos Fir-Bolg-Gigantes, seria a de Guísamo, sito perto do mar, logo lugar de desembarco. A segunda, mais desenvolvida na Irlanda, melhor conhecida e mais narrada (o que quadra com “famosa”) coincide com a de Culhergondo, a da maior mediterraneidade.

*****

CULLERGONDO (E GUÍSAMO) E KILMACTRANNY

          
Localización da freguesía de Kilmactranny, ao carón do Lough Arrow. Para o noroeste,
as tres baias ou rias de Sligo, confluindo nun golfo muito semellante ao Golfo Ártabro.

          
Localización da freguesía de Cullergondo, ao carón do encoro de Cecebre.
Guísamo fica dirección norte. Para o noroeste, as tres/cuatro rías do Golfo Ártabro.

      
Curiosamente, o condado de Sligo penetra no viciño á altura de Kilmactranny,
do mesmo xeito que Abegondo-Cullergondo (fin da comarca brigantina das Mariñas)
penetra no territorio viciño.

*****

Fonte de imaxe (escudo dos Figue(i)roa, tamén relacionados cunha famosa e mítica batalha... A advocación da sua igrexa parroquial é San Miguel)

terça-feira, 24 de dezembro de 2013

Actuación no Concerto de Vilancicos de Betanzos


CONCERTO DE VILANCICOS
Aula de Cultura Xulio Cuns, Edificio Liceu
Domingo, 22 de decembro

Corais participantes

CP Santa María de Cambre
CP "A Gaiteira" da Cruña
CP de Betanzos


PROGRAMA DO CONCERTO


CRÓNICA DA XORNADA

Cando chegamos á vila mariñá de Betanzos, pouco despois das seis da tarde, aínda pudemos contemplar a típica estampa betanceira da céntrica praza García Hermanos ateigada de gente que paseia, recén comezadas as feiras do Natal, desfrutando da última hora,  aínda soleada e morna, da tarde dominical.

Ao accedermos ao edificio pudemos ver as estancias onde armacenan os cabezudos e outros trastes das famosas festas de San Roque. O noso local de ensaio era a sala de xuntas do primeiro andar. E pouco despois baixamos ao cenario a ensaiar os temas compartidos xunto as outras corais. 

Manuel López Castro apresentando o presepio móbil. Unha vista parcial

Ao concluirmos, subimos todos ao segundo andar por unha escalas cheias de gente que subía e baixava a contemplarmos o presepio móbil que se instala desde 1996 por iniciativa do crego de Betanzos, Manuel López Castro, fundador e director da coral brigantina, que deu á concorrencia as pertinentes explicacións sobre as cenas natalinas representadas.

Despois ainda tivemos un bocado para estirar as pernas ou tomar un café.

Dúas vistas do público. Na direita, en primeiro plano, membros da coral da Gaiteira

Ás oito e meia abrimos o Concerto. O público, que enchía a sala da Aula de Cultura, chegando alguns a ficar de pé, mostrouse sempre muito xeneroso cos nosos temas, sen poupar aplausos. A verdade é que estivemos bastante ben, como recoñeceu, muito contenta, a nosa directora.
 
Fotografía oficial da CP da Sociedade Recreativa da Gaiteira (Fonte).
E a nosa directora, lucindo o diadema con motivos natalinos. 

Despois cantou a Coral da Gaiteira, onde tamén participan ex-compañeiras da Coral da Fábrica de Tabacos. Un dos seus temas foi interpretados pola solistas María Cruz Iglesias, tendo que lamentar a ausencia por enfermidade do outro solista, o barítono Juancho Villacastín. O público recompensou con cálidos aplausos a calidade sonora da agrupación coruñesa.  

Dous momentos da participación da CP de Betanzos

De seguido cantou a coral anfitroa. A súas calidade e veteranía, xunto á condición de local, foi muito apreciada por un público entregado. Tamén interpretaron "O neno dormía" coa solista Mari Carmen Bayo.

Por último, todas as corais participantes interpretamos, ante un público entusiasmado, "Gloria al Señor" e "Noite de Paz".

Presepio luminoso no adro de San Domingos

Despois da entrega de agasallos ás corais convidadas, nos dirigimos ao local social da coral brigantina para darmos conta dos viños e viandas con que acompañamos un fin de xornada muito animado.

MAIS FOTOGRAFIAS DO PRESEPIO DE BETANZOS











AGASALLO DOS ORGANIZADORES

Á CORAL POLIFÓNICA SANTA MARÍA DE CAMBRE
NO XLV FESTIVAL DE VILANCICOS
A CORAL POLIFÓNICA DE BETANZOS
DECEMBRO DE 2013