Alalá das Mariñas

Faustino Santalices, 1949

Con esta postaxe encetamos unha nova serie dedicada aos alalás, a forma de canto popular mais característico da nosa terra. Segundo a Wikipedia "o alalá é arrítmico e está composto por coplas octosilábicas no que se repite un tema curto e as ailalá, ailalá repetidas. Interprétanse normalmente a capella, aínda que en tempos recentes engadíronselle frases instrumentais de gaita ou zanfona. As letras soen ser de temática seria e a interpretación é un valor de suma importancia: ao seren de ritmo libre, o intérprete ten moito xogo para engadirlle adornos á melodía principal."

A sua orixe, oriental ou culta, é discutida. Perfecto Feijoo (1858-1935), fundador do primeiro coro galego "Aires da Terra", foi un grande compilador e intérprete de alalás. O poeta pontevedrés Xerardo Álvarez Limeses (Antre dous séculos, 1934) condensa nunha famosa tríada a esencia do alalá:

¡Ai, o alalá, miña santa,

cántase cando se chora;

chórase cando se canta!

Un dos alalás mais intensos e sentidos é o Alalá das Mariñas de Betanzos, ou Alalá das Mariñas, tamén coñecido polo seu primeiro verso, "Tenho unha casiña branca", cantar en que o cotidiano faise cósmico e o cósmico cotidiano. 

Famosísima é a interpretación a voz e zanfona que Faustino Santalices, un dos investigadores, gaiteiros e zanfonistas mais importantes da música galega, fixo en Madrid en 1949 á idade de 73 anos.

Capa dun disco recompilatorio de Faustino Santalices - Vista das Mariñas: ría de Sada e Betanzos. Fonte

LETRA

TEÑO UNHA CASIÑA BRANCA Alalá das Mariñas de Betanzos Teño unha casiña branca na Mariña entre loureiros; teño casa e teño amores; estou vivindo no ceo. Ailalala, ailalala... Adeus á miña casiña portelo do meu quinteiro; auga da miña fontiña sombra do meu laranxeiro. Ailalala, ailalala... Adeus, estrela brillante  compañeiriña da lúa;  moitas caras teño visto  mais coma a túa ningunha.

PARTITURA

"Adeus, casiñas brancas..."

Vista de Sada: beleza e dignidade mariñeiras...
antes da desfeita turística. Fonte

AUDIO-VIDEO

Como non pudemos embeber o audio de Goear tivemos que recorrer à gravación incluida no disco "O niño do Sol" de Milladoiro. O tema comeza no minuto 1:40.

LIGAZÓNS

"Alalá" (Wikipedia)
"Alalá" (Dicionario de dicionarios)
Faustino Santalices (Wikipedia)
Faustino Santalices: Gravacións Históricas de Zanfona 1927-1949 (iTunes)
Cancioneiro Popular Galego: Non canto por cantar, 2014 (Letra e música: PDF)
Faustino Santalices: "Alalá das Mariñas" (Audio: Goear)